50 yaşdan yuxarı hər 7 nəfərdən 1-i diabetli, 3 nəfərdən 1-i isə diabet sərhədindədir. Erkən aşkar edildikdə idarə edilməsi asandır, lakin gec aşkar edilən diabet damarları, böyrəkləri və gözləri zədələyir. Gizli şəkər illərlə əlamət vermədən irəliləyə bilər. Yurd.Media Türkiyə mediasına istinadən xəbər verir ki, müntəzəm testlərlə erkən diaqnoz qoymaq və həyat tərzi dəyişikliklərinə başlamaq, diabetin ən dağıdıcı təsirlərinin qarşısını ala bilər. Diabet artıq dövrümüzün ən səssiz epidemiyasıdır. 50 yaşdan sonra sağlamlıq gündəmində ən çox müzakirə olunan mövzuların başında diabet gəlir. Dünya üzrə 500 milyondan çox insan bu xəstəliklə yaşayır və bu sayın 2030-cu ilə qədər 700 milyona çatacağı proqnozlaşdırılır. Türkiyədə isə mənzərə daha da çarpıcıdır. Milli Diabet Proqramının məlumatlarına görə, hər yeddi yetkin insandan biri diabet diaqnozu alıb. Üstəlik, bu sayın ən azı bir o qədəri də hələ diaqnoz qoyulmamış "gizli diabet" hallarından ibarətdir. Diaqnoz qoymanın etibarlı yolları Araşdırmalar göstərir ki, müntəzəm hərəkət və sağlam qidalanma diabet riskini 50 faiz azalda bilər. Gündə ən azı 30 dəqiqə sürətli gəzinti, emal edilmiş qidalardan uzaq durmaq, lif və protein ağırlıqlı yeməklər və müntəzəm yuxu diabetlə mübarizədə ən güclü silahlardır. Prediabet dövrü nəzərdən qaçırılır. Diabet birdən-birə ortaya çıxan xəstəlik deyil. İllərlə "prediabet" adlandırdığımız aralıq dövrdə irəliləyir. Bu mərhələdə qan şəkəri normaldan bir az yüksəkdir, lakin hələ diabet diaqnozu qoyacaq qədər yüksək deyil. Erkən aşkar edildikdə sadə tədbirlərlə diabeti gecikdirmək, hətta tamamilə qarşısını almaq mümkündür. Lakin müntəzəm yoxlamalar aparılmadıqda bu dövr nəzərdən qaçır və xəstəlik gizlicə irəliləyir. Həyat tərzinin gücü Araşdırmalar göstərir ki, müntəzəm hərəkət və sağlam qidalanma diabet riskini 50 faiz azalda bilər. Gündə ən azı 30 dəqiqə sürətli gəzinti, emal edilmiş qidalardan uzaq durmaq, lif və protein ağırlıqlı yeməklər və müntəzəm yuxu diabetlə mübarizədə ən güclü silahlardır. Yoxlamaları gözardı etməyin 50 yaşdan yuxarı hər kəsin ildə ən azı bir dəfə ac qarnına qan şəkəri və HbA1c testi etdirməsi, riski erkən aşkar etmək üçün ən sadə addımdır. Diabeti idarə etmək, diabetin nəticələri ilə məşğul olmaqdan çox daha asandır. Bu gün ata biləcəyiniz üç addım - Bir sağlamlıq mərkəzində ac qarnına qan şəkəri və HbA1c testi etdirin. - Gündəlik 30 dəqiqəlik gəzinti proqramına başlayın. - Süfrənizdən təmizlənmiş şəkərləri çıxarın. Səssiz irəliləyən əlamətlər Diabedin ən böyük tələsi illərlə aydın şikayət vermədən irəliləməsidir. Yüngül yorğunluq, tez-tez sidiyə getmə, kəsilməyən aclıq hissi və ya sağalmayan yaralar adətən nəzərdən qaçırılır. Halbuki bu əlamətlər başladığında damarlar, sinirlər və orqanlar artıq zədələnməyə başlamış olur. Diabedin bədənə verdiyi zərərlər Tip 2 diabet sadəcə qan şəkərini yüksəldən bir vəziyyət deyil. Yüksək şəkər zamanla bütün damar sistemini çökdürür və bir çox həyati orqanda zədələnməyə səbəb olur. Hər üç ürək tutması halından birində diabed tarixçəsi var. Müntəzəm göz müayinəsi, daimi zədələnmənin qarşısının alınmasında kritik əhəmiyyət daşıyır. Sinir sistemi Əl və ayaqlarda keyimə, qarıncalanma və hiss itkisi sinir uclarında başlayan zədələnmənin ilk əlamətləridir. Bu problem irəlilədikcə gəzməyi çətinləşdirəcək qədər ciddi hala gələ bilər.
