SÜJET
Son zamanlar dünya miqyasında süni intellekt sistemlərinin müxtəlif sahələrdə tətbiqi fiziki və hüquqi şəxslərə sosial-iqtisadi üstünlüklər qazandırır. Azərbaycanda da süni intellekt texnologiyalarının ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafında və qlobal rəqabət mühitində üstünlüklər əldə etməsində rolunun artırılması üçün işlərə başlanılıb.
Azərbaycanda süni intellektin inkişafını sürətləndirmək, bu sahədə tədqiqatların aparılmasını təşviq etmək, süni intellekt üzrə informasiya texnologiyalarının və onların idarə edilməsi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsini, infrastrukturunun əlçatanlığını təmin etmək, habelə ixtisaslı kadr potensialını gücləndirmək məqsədilə Prezident İlham Əliyev 2025-ci ilin 19 mart tarixində "Azərbaycan Respublikasının 2025-2028-ci illər üçün süni intellekt Strategiyası"nın təsdiq edilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb.
Böyük Britaniyada süni intellekt (AI) sahəsində yeni mərhələyə keçid edilir.
Yurd.Media xəbər verir ki, ölkənin maliyyə naziri Reyçel Rivz Edinburqda yerləşən universitetdə ölkənin ən güclü superkompüterinin inşa ediləcəyini elan edib. Bu məqsədlə hökumət 750 milyon funt sterlinq (təxminən 1 milyard dollar) ayırıb.
NVIDIA-nın baş direktoru Censen Huanq bu həftə keçirilən London Texnologiya Həftəsində qeyd edib ki, Böyük Britaniyanın süni intellekt sahəsində lider olmaq üçün hər şey var, infrastruktur istisna olmaqla:
“Maşın öyrənməsi üçün əvvəlcə ‘maşın’ lazımdır. Burada superkompüterlərin yaradılması yeni AI startaplarını da ölkəyə cəlb edəcək”.
Britaniya hökumətinin hesablamalarına görə, süni intellekt sahəsi tam inkişaf edərsə, ölkə iqtisadiyyatına hər il 47 milyard funt gəlir gətirə bilər.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu sərmayələr Britaniyanın qlobal süni intellekt yarışında ön sırada yer almasını təmin edə bilər.
Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutu (AZSTAND) tərəfindən Süni İntellekt sahəsində yeni dövlət standartları qəbul edilib.
Yurd.Media xəbər verir ki, AZSTAND tərəfindən AZS ISO/IEC 23894:2025 “İnformasiya texnologiyaları – Süni intellekt – Risklərin idarə edilməsi üzrə təlimat”, AZS ISO/IEC 23053:2025 “Maşın öyrənməsindən istifadə edən süni intellekt sistemləri üçün çərçivə sənədi”, AZS ISO/IEC 24029-2 2025 “Süni intellekt – Neyron şəbəkələrinin dayanıqlılığının qiymətləndirilməsi” dövlət standartları qəbul edilib.
Sözügedən dövlət standartları Süni İntellekt (Sİ) sistemlərinin etimadı doğrultma mövzularını, o cümlədən bu sistemlərin əsas hesablama xüsusiyyətlərini, onlarda istifadə olunan vacib alqoritmlər və yanaşmaları müəyyən edir.
Yeni dövlət standartlarının tətbiqində məqsəd Sİ sistemlərinin müxtəlif platformalarda və sahələrdə düzgün işləməsi üçün ümumi qaydalar və təlimatların yaradılmasını, həmçinin qarşılıqlı şəkildə işləməsini təmin etməkdir.
Yeni dövlət standartları “İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları” standartlaşdırma üzrə Texniki Komitədə (AZSTAND/TK 05) müzakirəyə çıxarılıb və İnstitut tərəfindən təsdiqlənərək Standartlaşdırma üzrə normativ sənədlərin Dövlət Fonduna daxil edilib.
Qeyd edək ki, yeni dövlət standartları Prezidentin 2025-ci il 19 mart tarixli 530 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilən “Azərbaycan Respublikasının 2025–2028-ci illər üçün süni intellekt strategiyası”nın həyata keçirilməsi üzrə Tədbirlər Planının 8.1.5-ci yarımbəndinin icrası məqsədilə qəbul edilib.
Ekspert: "Süni intellekt aqrar sahədə hələ pilot mərhələsindədir"
Kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın artırılması və iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşmaqda süni intellektlə təchiz olunmuş texnologiyalarının əhəmiyyəti getdikcə artır. Bu texnologiyalar torpağın və hava şəraitinin təhlili, suvarma və gübrələmə proseslərinin optimallaşdırılması, məhsul xəritələrinin hazırlanması və xəstəliklərin vaxtında aşkarlanması kimi sahələrdə mühüm rol oynayır.
Bununla yanaşı, texnoloji infrastrukturun qeyri-bərabər inkişafı, internet və enerji təminatı problemləri, eləcə də fermerlər arasında rəqəmsal savadlılığın aşağı olması bu texnologiyaların geniş tətbiqinə maneə yaradır. Bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, qəbul olunmuş milli strategiya və dövlət dəstəyi süni intellektin aqrar sahədə davamlı və sistemli şəkildə tətbiqinə imkan yaradır.
Bəs, Azərbaycanda bu istiqamətdə hansı işlər görülməlidir?
Mövzu ilə bağlı Yurd.Media-nın suallarını cavablandıran İKT sahəsi üzrə ekspert, Azərbaycan İKT Sənayesi Assosiasiyasının İdarə Heyətinin sədri Elvin Abbasov bildirib ki, ölkədə süni intellektin aqrar sahədə tətbiqi hələ ilkin mərhələdədir və əsasən pilot layihələr və fərdi təşəbbüslər səviyyəsində həyata keçirilir:
"Məsələn, torpaq məhsuldarlığının analizi, hava şəraitinə əsaslanan suvarma planlaması, zərərverici monitorinqi və peyk təsvirləri əsasında xəritələmə kimi texnologiyalar artıq gündəmdədir. Lakin bu sahənin genişlənməsi üçün senzor şəbəkələri (IoT), məlumat toplama və emal infrastrukturu, eləcə də bulud əsaslı platformalar mütləqdir. İnformasiya texnologiyalarına çıxış imkanı olmayan kənd təsərrüfatı istehsalçıları üçün isə yerli texnoloji hub-lar, təlim proqramları və dövlət dəstəyi mexanizmləri formalaşdırılmalıdır".
Kənd bölgələrində süni intellekt texnologiyalarının tətbiqi ilə bağlı E.Abbasov bildirib ki, bu ən real şəkildə ağıllı suvarma sistemləri, məhsuldarlıq proqnozlaşdırılması, heyvandarlıqda sağlamlıq izləmə, torpaq analizlərinin rəqəmsallaşdırılması və dronlar vasitəsilə əkin sahələrinin monitorinqi istiqamətlərində ola bilər:
"Bu sistemlərin effektivliyi üçün regionlara uyğun lokallaşdırılmış tətbiqlər, mobil əsaslı platformalar və yerli dil dəstəyi ilə təlimlər təşkil edilməlidir. Eyni zamanda, bu prosesin dayanıqlı olması üçün Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, İKT şirkətləri və universitetlər arasında üçtərəfli əməkdaşlıq modelləri qurulmalıdır".
Süni intellekt əsaslı aqrar sistemlərdə risklərdən danışan ekspert vurğulayıb ki, informasiya təhlükəsizliyi xüsusi həssas sahədir:
"Buraya əkin sahələrinin real vaxt məlumatlarının sızması, fermerlərin şəxsi və maliyyə məlumatlarının oğurlanması, eləcə də sistemlərin sabotaj yolu ilə manipulyasiyası kimi risklər daxildir. Bu risklərin qarşısını almaq üçün kriptolama, multi-səviyyəli autentifikasiya, təhlükəsizlik auditi və real vaxtlı monitorinq tətbiq olunmalıdır. Hüquqi müstəvidə isə aqrar texnologiyalara dair spesifik məlumatların qorunması üzrə normativ aktlar, dövlət tərəfindən təsdiqlənmiş standartlar və fermerlər üçün açıq və sadə izahlı hüquqi çərçivə formalaşdırılmalıdır. Süni intellektin kənd təsərrüfatında geniş tətbiqi yalnız texniki deyil, etibarlılıq və hüquqi tənzimləmə baxımından da inkişaf etdirilməlidir".
"Bakcell" media nümayəndələrinə “Süni intellektin iş mühitində tətbiqi" mövzusunda növbəti təlim təşkil edib.
Yurd.Media xəbər verir ki, Ümumdünya Telekommunikasiya və İnformasiya Cəmiyyəti Günü çərçivəsində keçirilən tədbirdə 50-dən çox media nümayəndəsi iştirak edib.
Təlimin əsas məqsədi jurnalistləri süni intellekt sahəsində ən son trendlər ilə tanış etmək, dəyişən dünyada innovasiya və son dövr yeniliklərin mediada tətbiqi ilə bağlı praktik tövsiyələr vermək olub. Təlim zamanı süni intellektin telekommunikasiyada rolu və “Bakcell”in süni intellekt əsaslı məhsul və xidmətləri ilə bağlı ətraflı məlumat verilib. Tədbir çərçivəsində iştirakçılar süni intellektin kommunikasiya sahəsində istifadəsinə dair əhatəli biliklər qazanıblar.
Şirkətdən bildirilib ki, bu təşəbbüs “Bakcell”in innovasiya və süni intellekt strategiyası çərçivəsində rəqəmsal həllərin cəmiyyət üçün faydaya çevrilməsi istiqamətində atdığı ardıcıl və məqsədyönlü addımların növbəti nümunəsidir.
Bakı Biznes Mərkəzində İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzi (4SİM) və “NigART” Rəsm Məktəbinin təşkilatçılığı ilə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin doğum gününə həsr olunmuş “Rəqəmsal rənglər” adlı rəsm sərgisi açılıb.
Yurd.Media xəbər verir ki, qonaqları salamlayan “NigART” Rəsm Məktəbinin direktoru Nigar Qurbanova sərgidə 42 uşağın əl işlərindən ibarət rəsmlərin nümayiş olunduğunu qeyd edib.
4SİM-in icraçı direktoru Fariz Cəfərov sərginin keçirilməsində məqsədin uşaqların süni intellekt, robotexnika və innovasiya mövzularına marağını artırmaq olduğunu bildirib. O, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin təhsilə, incəsənətə və gənc nəslin inkişafına həmişə xüsusi diqqət ayırdığını vurğulayıb, bu siyasətin Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirildiyini diqqətə çatdırıb.
Azərbaycan Respublikasının Kino Agentliyinin Baş direktoru Rəşad Əzizov rəsmlərdə süni intellektin müxtəlif sahələrdə tətbiqi imkanlarının şagirdlər tərəfindən uğurla təsvir edildiyini bildirib.
Sonda balaca rəssamlara sertifikatlar təqdim edilib.
Posthuman nəzəriyyəsi, insanın bioloji və texnoloji inkişaflar nəticəsində dəyişən və hətta insanlıqdan kənara çıxan bir varlığa çevrilməsi ideyasını araşdıran fəlsəfi yanaşmadır. Bu nəzəriyyə, insanın yalnız bioloji varlıq kimi deyil, həm də texnologiya və süni intellektlə birləşmiş yeni bir forma kimi mövcud ola biləcəyini irəli sürür
Məsələn, süni intellektin yaranması insanın hesablama və düşünmə proseslərini avtomatlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Süni intellektin etik və fəlsəfi aspektləri Şopenhauerin insanın yetərsizliyi ilə bağlı fikirləri ilə əlaqələndirilə bilər. Süni intellektin inkişafı insanın bioloji və intellektual məhdudiyyətlərini aşmaq məqsədini güdür. Bu, Şopenhauerin insanın daimi narazılığı və arzularının sonsuzluğu ilə bağlı fikirləri ilə üst-üstə düşür.
İnsanlar böyük həcmli məlumatları emal etmək və analiz etmək üçün daha güclü alətlərə ehtiyac duyurlar. Süni intellekt isə bu prosesi sürətləndirərək daha dəqiq nəticələr əldə etməyə imkan verir. Aristotel və Dekart kimi filosoflar insan düşüncəsini modelləşdirməyə çalışsalar da müasir süni intellekt yalnız 1956-cı ildə Dartmut konfransında rəsmi olaraq tədqiqat sahəsi kimi irəli sürülüb.
Bu günkü dünyada süni intellekt, kiborqlar və genetik dəyişikliklər insanın yalnız bioloji varlıq olmadığını göstərir. Posthumanizm də deyir ki, insan gələcəkdə daha güclü, ağıllı və hətta tamamilə fərqli bir forma ala bilər.
Sadə dillə desək, posthumanizm insanın texnologiya və təkamül nəticəsində dəyişərək yeni bir forma alması ideyasıdır. Bu yanaşma insanın bioloji və zehni sərhədlərini aşaraq fərqli bir varlığa çevrilə biləcəyini irəli sürür.
Posthumanizm termini ilk dəfə məşhur yazıçı Oldos Hakslinin qardaşı Yulian Haksli tərəfindən istifadə edilmişdir. O, 1957-ci ildə yazdığı "New Bottles for New Wine" (Yeni şərab üçün yeni qablar) adlı əsərində posthumanizmi insanın bioloji və texnoloji inkişaflar nəticəsində dəyişən bir varlıq kimi formalaşması ideyası ilə əlaqələndirmişdir. Oldos Haksli də öz əsərlərində posthumanizmə birbaşa diqqət çəkməsə də bəzilərində bu mövzuya toxunduğu görülür. Xüsusilə, "Cəsur Yeni Dünya" romanı, texnologiyanın insan həyatına təsiri və insanın dəyişən mahiyyəti ilə bağlı posthumanist ideyalara işarə edir. Bu əsərdə genetik manipulyasiya, sosial mühəndislik və insanın süni şəkildə formalaşdırılması kimi mövzular araşdırılır. Nəzəriyyənin əsasını təkamülün tutduğunu bildirir. Təkamül dedikdə isə Çarlz Darvinin təkamül nəzəriyyəsini və onun təkamül nəzəriyyəsi posthumanizmin əsas ideyalarından biri ilə sıx bağlı olduğunu xüsusi qeyd etmək lazımdır. Darvinin təkamül nəzəriyyəsi canlıların zamanla dəyişdiyini və uyğunlaşdığını izah edir. Posthumanizm isə bu təkamülün yalnız bioloji deyil, həm də texnoloji inkişaflarla birləşərək insanın yeni bir varlıq formasına keçə biləcəyini iddia edir.
Posthumanizm müxtəlif yanaşmalara malikdir və transhumanizm, yeni materializm, mədəni posthumanizm kimi fərqli istiqamətlərdə inkişaf edib. Bu üç fəlsəfi yanaşma insanın, texnologiyanın və mədəniyyətin gələcəyi ilə bağlı müxtəlif perspektivlər təqdim edir:
Transhumanizm insanın bioloji və intellektual məhdudiyyətlərini aşmaq üçün texnologiyadan istifadə etməyi müdafiə edən fəlsəfi və intellektual hərəkatdır. Bu yanaşma genetik mühəndislik, süni intellekt və nanotexnologiya kimi sahələrin insanın fiziki və zehni qabiliyyətlərini artırmaq üçün istifadə edilməsini dəstəkləyir. Transhumanistlər inanırlar ki, insanlar özlərini indiki vəziyyətdən daha inkişaf etmiş varlıqlara çevirə bilərlər.
Yeni materializm ənənəvi materialist fəlsəfədən fərqli olaraq, maddənin dinamik və aktiv bir güc olduğunu vurğulayan yanaşmadır. Bu nəzəriyyə, maddənin yalnız passiv bir obyekt olmadığını, əksinə, öz təsir gücünə malik olduğunu iddia edir. Yeni materialistlər insanı və digər varlıqları yalnız bioloji və fiziki aspektlərdən deyil, onların qarşılıqlı təsiri və ekoloji sistemlərdəki rolu baxımından da araşdırırlar.
Mədəni posthumanizm insanın mədəni və sosial kontekstdə necə dəyişdiyini araşdıran yanaşmadır. Bu nəzəriyyə, insanın texnologiya və mədəniyyət vasitəsilə necə transformasiya olunduğunu və ənənəvi insan anlayışının necə dəyişdiyini incələyir. Posthumanistlər insanın yalnız bioloji varlıq olmadığını, onun mədəni və texnoloji inkişaflarla yeni formalar aldığını vurğulayırlar.
İnsan təkamülə texnologiya ilə müdaxilə etdi. Genetik mühəndislik və süni intellekt insanın bioloji sərhədlərini aşmasına kömək etdi. Artıq növbəti mərhələ başlayır: insan və maşının birləşməsi. O, öz zəifliklərini aradan qaldırdı, lakin eyni zamanda yeni problemlərlə üzləşdi. Fiziki və zehni inkişaf baş versə də, məmnunluq tapılmadı.
Təkamül davam edir – lakin istiqamətini artıq təkcə təbiət deyil, insanın özü təyin edir.
Süni intellekt tətbiqləri xərçəng riskini təyin edəcək.
Yurd.Media Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, bu barədə 12-ci Türk Tibbi Onkologiya Konqresində məlumat verilib.
Türkiyə Tibbi Onkologiya Dərnəyinin vitse-prezidenti professor Bülent Karabulut bildirib ki, xərçəngdə səbəb-nəticə əlaqəsi bilinərsə, dərmanın müalicə edə bilməyəcəyi xərçəng yoxdur. Onun sözlərinə görə, problem əslində məlumat çatışmazlığıdır:
"Biz bunu quranda çox uğurlu nəticələr əldə edirik. Süni intellekt bizə "bu tarixdə xərçəngə tutulacaqsınız" deməyə bilər. Amma bu yaşınıza qədər xərçəngə tutulma riskinizin yüksək olduğunu sizə xəbər verəcək".
Şəxsiyyət xüsusiyyətlərinin xərçənglə əlaqəli olduğunu göstərən bir araşdırma olmadığını deyən B. Karabulut, "Kədər xərçəngə səbəb olurmu?" sualına "O zaman övladını itirən hər ananın xərçəng olması lazımdır. Belə bir əlaqə yoxdur. Həyata pozitiv baxmaq hər zaman çox daha yaxşıdır" deyə cavab verib.
“Süperkompüter Mərkəzi- yüksək hesablama gücünə malik GPU çiplərindən istifadə edilən, böyük həcmli məlumatların emalı və süni intellekt modellərinin icrası üçün istifadə olunan texnoloji infrastrukturdur. Hazırda Azərbaycanda süni intellekt ekosistemini gücləndirmək məqsədilə iki Superkompüter Mərkəzi qurulur. Bu mərkəzlər həm dövlət sektorunun, həm də startap və innovativ biznesin süni intellekt layihələrinə texnoloji dəstək məqsədilə yaradılır”.
Yurd.Media xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan İnternet Forumunun prezidenti Osman Gündüz bildirib. Onun sözlərinə görə, birinci mərkəz İqtisadiyyat Nazirliyinin dəstəyi ilə CASPEL şirkəti tərəfindən inşa olunur və yalnız dövlət qurumlarının, elmi tədqiqat qurumların süni intellekt layihələri üçün nəzərdə tutulub:
“Artıq bütün dövlət qurumlarına bununla bağlı müraciətlər göndərilib. Layihənin əsas icra tərəfi İqtisadiyyat Nazirliyinin İKT Departamentidir. Bu mərkəzə 20 milyon manat büdcə ayrılıb, Dell texnologiyası üzərində qurulur və NVIDIA H200 GPU-lar ilə təchiz olunur. Təşkilatçılar layihənin ən çətin mərhələlərdən biri olan, ABŞ-dan NVIDIA-nın GPU çiplərinin lisenziyasının əldə olunmasını da artıq tamamlanyıblar. Hazırda xidmətlərin dizaynı və tarifləri üzərində işlər gedir. Yaxın günlərdə açılışı nəzərdə tutulub”.
O. Gündüz bildirir ki, ikinci mərkəz isə AzİnTelecom tərəfindən qurulur və bu yaxınlarda 7 milyon manatlıq tenderin nəticəsində işlərə start verilib:
“Tender başa çatıb, lakin 2-ci Superkompüter Mərkəzini quracaq şirkəti AzİnTelecom hələlik elan etməyib. Bu mərkəzin Lenovo texnologiyası üzərində qurulması gözlənilir və NVIDIA H200 GPU çipləri ilə təchiz ediləcək. Hələlik ən çətin mərhələnin, NVİDİA çipləri üçün ABŞ-dan lisenziyanın əldə olunması haqqında məlumatlar verilməyib. Bu mərkəzdə əsas istifadəçi qismində Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən AI Lab, həmçinin startaplar, innovasiya ekosisteminin iştirakçıları və biznes strukturları nəzərdə tutulub. Xatırladıram ki, Süni İntellekt Akademiyası da Aİ Lab tərəfindən yaradılır. AzİnTelecom-un Superkompüter Mərkəzinin tarifləri də hələ müəyyənləşdirilməyib, lakin bu məsələ ötən gün İRİA-da keçirilən görüşdə xüsusi müzakirə mövzusu olub və bununla bağlı təkliflərimizi təqdim etmişik. Qeyd edim ki, bu yaxındlarda Prezident tərəfindən təsdiqlənən süni intellekt Strategiyasında infrastrukturun inkişafı üçün belə superkompüter mərkəzinin yaradılması nəzərdə tutulmuşdu . Strategiyanın qəbulundan dərhal sonra cavabdeh qurumlar tərəfindın real işlərin görülməsi diqqət cəlb edəndur və təqdirə layiqdir. Dövlət qurumları üçün süni intellekt layihələrinin xarici resurslarda saxlanılması müəyyən risklər yaradır. Özəllər, startaplar üçün də GPU əsaslı süni intellekt modellərin xarici resurslarda yerləşməsi xeyli xərclər tələb edir. Bu baxımdan, düşünürəm ki, hər iki mərkəzin şəffaf, açıq və rəqabətqabiliyyətli olması, həm dövlət, həm də özəl sektor üçün əlçatan tariflərlə xidmət göstərməsi süni intellekt ekosisteminin inkişafına mühüm töhfə verəcək. Ümid edirəm bu mərkəzlərin təqdim etdiyi xidmətlərin tarifləri əlçatan olacaq”.
"Google", dəniz aləminin ən ağıllı canlılarından olan delfinlərlə ünsiyyəti daha real və mümkün etmək üçün mühüm bir addım atıb.
Yurd.Media xarici mətbuata istinad edərək xəbər verir ki, "Google" "Wild Dolphin Project" təşkilatı ilə birgə, delfinlərin səs siqnallarını analiz və şərh etmək üçün "DolphinGemma" adlı süni intellekt modelini təqdim edib.
"DolphinGemma" modeli, Atlantik okeanında yaşayan ləkəli delfinlərin onilliklər ərzində toplanmış geniş akustik məlumat bazasında öyrədilib. "Google"un açıq mənbəli "Gemma" süni intellekt modelləri və "SoundStream" audio texnologiyası əsasında işləyən bu sistem, "Pixel" smartfonlarında da istifadəyə uyğundur. Bu isə alimlərə sahədə olarkən delfin səslərini birbaşa real vaxtda analiz etmək imkanı yaradır.
Layihə çərçivəsində Corciya Texnologiya İnstitutu tərəfindən hazırlanmış CHAT (Cetacean Hearing Augmentation Telemetry) cihazı da tətbiq edilir. Bu cihaz delfin səslərini yazmaq, dinləmək və süni şəkildə yenidən yaratmaq funksiyasına malikdir.
Tədqiqatçılar ümid edirlər ki, "DolphinGemma" delfinlərin sosial ünsiyyət strukturlarını, fərdi "adlarını" və siqnallarını aşkara çıxaracaq. Gələcəkdə isə bu tədqiqatlar əsasında delfinlərin dili üçün xüsusi bir lüğətin yaradılması planlaşdırılır.
Süni intellektlə qurulan ünsiyyət zamanı istifadə olunan nəzakətli sözlər 10 milyonlarla dollar məbləğində enerji xərcləri yaradır.
Yurd.Media ABŞ mətbuatına istinadən xəbər verir ki, bunu "OpenAI" şirkətinin baş icraçı direktoru Sam Altman bildirib.
"İistifadəçilərin ChatGPT ilə qurduqları ünsiyyət zamanı “zəhmət olmasa” və “təşəkkür edirəm” kimi ifadələr sistemdə daha yüksək emal yükü yaradır və bu da elektrik istehlakını artırır", - o vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, texniki baxımdan nəzakətli dildən istifadə daha çox emal gücü tələb edir:
"Bu, ChatGPT-nin fəaliyyət göstərdiyi məlumat mərkəzlərinin həm enerji istehlakını, həm də soyutma ehtiyaclarını artırır. Yüksək hesablama gücü və soyutma sistemləri elektrik istehlakına ciddi təsir göstərir".
“Microsoft WorkLab” tərəfindən dərc edilən qeyddə isə bildirilir ki, süni intellekt istifadəçinin dilinin peşəkarlığına və tonuna uyğun cavab verir. Yəni süni intellektin emosiyaları olmasa belə, onun istifadəçi ilə ünsiyyət keyfiyyəti istifadə olunan dildən asılı olaraq dəyişə bilər.
Sam Altman vurğulayəb ki, ChatGPT-nin həftəlik aktiv istifadəçi sayı 800 milyona yaxınlaşır, bu da dünya əhalisinin təxminən 10 faizinə bərabərdir.