Süni intellekt

Türkiyədə süni intellektlə 13 seriyalıq cizgi filmi hazırlanıb.

Yurd.Media xəbər verir ki, “Oyun Ovçuları” adlı cizgi filmi TRT Avaz telekanalında tamaşaçılara təqdim edilib.

Layihə çərçivəsində 18 min vizual material və 60 min saniyəlik video məzmun hazırlanıb. Bu cizgi filmi süni intellekti sadəcə texniki vasitə kimi deyil, insan zəkası və yaradıcılığı ilə birlikdə işləyən bir yaradıcı tərəfdaş kimi təqdim edir.

Cizgi filmi 13 seriyadan ibarətdir. İstehsal prosesi insan nəzarəti altında aparılıb və geniş məlumat emalı ilə dizayn mərhələlərini əhatə edib. Yekun montajda istifadə edilən təxminən 2 400 səhnə üçün müxtəlif variantlar və düzəlişlər nəzərə alınmaqla 18 minə yaxın vizual hazırlanıb.

Ekranda nümayiş olunan 3 900 saniyəlik yekun məzmunu əldə etmək üçün sınaq və alternativlər də daxil olmaqla ümumilikdə 60 min saniyəlik süni intellekt dəstəkli video istehsal edilib. Bu prosesdə 10-dan çox fərqli süni intellekt sistemi bir-biri ilə əlaqəli şəkildə istifadə olunub.

Hadisələr Göbəklitəpə, Orxon Abidələri, İssıkul və Türkistana qədər uzanan geniş coğrafiyada cərəyan edir. Macəranın mərkəzində hər biri fərqli dəyəri təmsil edən beş uşaq və onlara yol göstərən müdrik Börü dayanır.

Filmdə müxtəlif personajlar var onlardan , Yiğit Alp qrup lideridir. Hadisələrə rassional yanaşan, çətin anlarda birləşdirici rol oynayan və “son sözü demək yox, doğru qərarı vermək” prinsipinə sadiqdir.

Digər personaj olan, Tomris, cəsarət və güclü intuisiya simvoludur. Qarşısına çıxan çətinliklərdən çəkinməyən, mübarizə ruhlu bir obrazdır.

Sancar isə, qrupun ən ağıllı üzvüdür. Elmi biliklərə, analizə və məntiqə əsaslanaraq problemləri həll edir.

Digər personaj Umay, mərhəmət və tarazlığın təcəssümüdür. Təbiətə və ətraf aləmə canlı varlıq kimi yanaşan, qrupun ən həssas üzvüdür.

İşbara adlı personaj, şənlik və səmimiyyət rəmzidir. Enerjisi, zarafatları və səmimi davranışı ilə hər zaman müsbət ovqat yaradır.

Ənənəvi türk oyunlarını və dəyərlərini, insanın idarə etdiyi və texnologiyanın ona xidmət etdiyi bir dünyada yenidən kəşf etmək istəyən tamaşaçılar üçün “Oyun Ovçuları” TRT Avaz-da yayımlanır.

Azərbaycan "Nvidia" şirkəti ilə strateji sahələrdə texnologiyaların tətbiqi üzrə birgə təşəbbüsləri müzakirə edib.

Yurd.Media xəbər verir ki, bunu rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat naziri Rəşad Nəbiyev "X" sosial şəbəkəsindəki hesabında bildirib.

Müzakirələr R.Nəbiyevin ABŞ-yə səfəri çərçivəsində "Nvidia" şirkətinin qlobal süni intellekt təşəbbüsləri üzrə vitse-prezidenti Kalista Redmond ilə görüşdə olub.

Görüş zamanı Azərbaycan və "Nvidia" arasında əməkdaşlıq çərçivəsində suveren milli süni intellekt platformalarının qurulması və yüksək hesablama gücünə əsaslanan dövlət xidmətlərinin modernizasiyası üzrə imkanlar müzakirə edilib.

"Həmçinin suveren süni intellekt ekosisteminin əsas elementləri və iştirakçıları, startapların inkişafı, süni intellekt üzrə kadr hazırlığı və "Nvidia" texnologiyalarının strateji sahələrdə tətbiqi üzrə birgə təşəbbüslər barədə fikir mübadiləsi apardıq", - deyə nazir vurğulayıb.

Azərbaycan "OpenAI" şirkəti ilə suveren süni intellekt infrastrukturunun yaradılmasını müzakirə edib.

Yurd.Media xəbər verir ki, bunu rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat naziri Rəşad Nəbiyev "X" sosial şəbəkəsindəki hesabında bildirib.

Müzakirələr R.Nəbiyevin ABŞ-yə səfəri çərçivəsində "OpenAI" şirkətinin tətbiqi tədqiqatlar ofisinin rəhbəri Boris Pouer ilə görüşdə olub.

"Suveren süni intellekt infrastrukturunun yaradılması, birgə innovasiya və tədqiqat təşəbbüsləri, təhsil və kadr hazırlığı, lokal tələblərə uyğunlaşdırılmış süni zəka həlləri sahəsində əməkdaşlıq perspektivləri barədə fikir mübadiləsi apardıq", - deyə nazir qeyd edib.

Yaşıl və Rəqəmsal Transformasiya, Təhsil və Mədəniyyət Komissiyalarının birgə təşkilatçılığı ilə MÜSİAD Azərbaycan Dərnək Mərkəzində "Süni İntellekt, Təbii Söhbət" adlı seminar təşkil olunub.

Yurd.Media xəbər verir ki, seminarda MÜSİAD Azərbaycan İdarə Heyətinin sədri Rəşad Cabirli, İdarə Heyəti üzvləri və dərnək üzvləri iştirak ediblər.

Fəxri qonaqlar qismində, “Pasha Management Company”-nin Satınalma üzrə Qrup Meneceri Qəhrəman Abbasov və “NeuroPlus Neyromarketinq və Süni İntellekt Agentliyi”-nin təsisçisi Aynur Fərəcova çıxış ediblər.

Tədbir çərçivəsində mütəxəssislər “Süni İntellekt və Biznesin Gələcəyi” mövzusunda təqdimatla çıxış edərək, süni intellekt texnologiyalarının biznes mühitinə təsiri, yaratdığı imkanlar, mövcud çağırışlar və gələcək perspektivlər haqqında iştirakçılara ətraflı məlumat veriblər.

Çıxışlarda, süni intellektin müasir dövrdə bir çox sektorlara göstərdiyi həm müsbət, həm də mənfi təsirlərə diqqət çəkilib, bu texnologiyaların etik və hüquqi çərçivədə tənzimlənməsinin zəruriliyi vurğulanıb.

Seminarın çərçivəsində iştirakçıların sualları cavablandırılıb və səmərəli fikir mübadiləsi aparılıb.

"Süni intellekt bu gün əsas təhdidlərdən biridir. Bu, dövlətlərin suverenliyi üçün də ciddi təhlükə yaradır".

Yurd.Media xəbər verir ki, bunu Türkiyənin Azərbaycandakı səfirliyinin media müşaviri Alptekin Cihangir İşbilir, “XXI əsrdə dövlət suverenliyi və milli konstitusiyalar: qlobal çağırışlar, tendensiyalar və perspektivlər” mövzusunda keçirilən beynəlxalq elmi-praktik konfransda deyib.

O, informasiya cəbhəsində güclü olmağın vacibliyinə diqqət çəkib və son illər baş verən texnoloji inkişafların dezinformasiyalara yol açdığını qeyd edib.

Eyni zamanda, İşbilir qeyd edib ki, Azərbaycan və Türkiyə birgə ictimai diplomatiya modelini formalaşdıraraq beynəlxalq səviyyədə tətbiq edir.

Onun sözlərinə görə, iki ölkə ictimai diplomatiya modelini yüksək səviyyədə qurub və bu təcrübəni Türk Dövlətləri Təşkilatı səviyyəsində də tətbiq etməyə çalışır:

“Biz bu modeli ölkə olaraq yüksək səviyyədə tətbiq etdiyimiz kimi, Türk Dövlətləri Təşkilatı səviyyəsində də həyata keçirməyə çalışırıq”.

O, Vətən müharibəsindəki Qələbədən sonra Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanan Şuşa Bəyannaməsinin iki ölkə münasibətlərini strateji müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəltdiyini vurğulayıb.

Azərbaycanda yaradılan süni intellekt sistemi artıq 98 % dəqiqlik nümayiş etdirir.

Yurd.Media xəbər verir ki, bunu İnnovasiyalar və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyinin kommersiya direktoru Salar İmaməliyev bildirib.

Onun sözlərinə görə, bu süni intellekt istifadəçiləri ehtimal edilən cavablarla deyil, etibarlı və hüquqi cəhətdən düzgün nəticələrlə təmin edir.

S.İmaməliyev vurğulayıb ki, ölkədə süni intellektin tətbiqini sürətləndirmək üçün Süni İntellekt Akademiyası yaradılıb:

"Akademiyanın missiyası qabaqcıl dünya təcrübələrini akademik mühitə inteqrasiya etməkdir. Biz təhsilə və tədqiqatlara diqqət yetiririk, eyni zamanda, tədris proqramları MIT, "Stanford", "Harvard" və "Carnegie Mellon" kimi universitetlərin səviyyəsinə uyğun olacaq. Lakin bizim hədəfimiz akademiyadan kənara çıxaraq gündəlik həyatı əhatə edir".

Alimlər süni intellektdən istifadə edərək bakteriya öldürən 16 virusu uğurla layihələndiriblər.

Yurd.Media xarici mətbuata əsasən xəbər verir ki, “Stenford Universiteti” və qeyri-kommersiya təşkilatı “Arc İnstitutu”nun tədqiqatçıları süni intellektdən istifadə edərək 16 funksional virus hazırlayıblar.

Bu virusları xüsusi edən onların bakteriyaları zərərsizləşdirmək qabiliyyətidir. Mütəxəssislər bu inkişafı sintetik biologiyada mühüm mərhələ hesab ediblər. Bu, elmi ictimaiyyətdə həm terapevtik potensial, həm də potensial risklərlə bağlı müzakirələrə səbəb olub.

Tədqiqata rəhbərlik edən Brayan Hai (Brian Hie) və komandası, Evo 1 və Evo 2 adlı qabaqcıl süni intellekt modellərindən istifadə edərək bakteriofaqların, bakteriya hədəfləyən virusların tam genomlarını layihələndirib. Bu iş “süni intellektlə hazırlanmış tam genomların” ilk nümunəsini göstərir.

Tədqiqatçılar süni intellektin təlim məlumatlarından insan yoluxduran virusları xüsusi olaraq istisna etdiklərini qeyd etsələr də, ekspertlər bu texnologiyanın daha təhlükəli patogenlər üçün istifadə oluna biləcəyi və genom dizayn imkanlarının geniş şəkildə istifadəsinin biotəhlükəsizlik risklərini artıra biləcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.

Bu il dünya üzrə generativ süni intellekt dəstəyinə malik 400 milyondan çox cihaz və ya təxminən bütün yeni smartfonların üçdə biri tədarük ediləcək.

Yurd.Media-nın məlumatına görə, analitiklər hesab edir ki, 2027-ci ilədək mobil tətbiqlərdən istifadə 25% azalacaq. Onlar bu tendensiyanın əsas səbəbi kimi süni intellekt əsaslı köməkçilərin populyarlığının artmasını göstərirlər.

Məhz gündəlik populyar ssenarilərə kömək etmək istənilən süni intellektin ən aydın tətbiqi kimi görünür. Foto və ya video ilə işləmək, mesaj və fayl mübadiləsi, sürətli qeydlər və ya mətn tərcüməsi, sadə riyazi hesablamalar və bu kimi rutin işlər - bütün bunları artıq ağıllı inteqrasiya olunmuş köməkçilər vasitəsilə yerinə yetirmək mümkündür.

Təqdim edilən bir sıra alətlər - telefon zənglərinin və mətnlərin ani tərcüməsi, smartfonda səs-küy və səsləri professional şəkildə silmək üçün intellektual funksiya artıq bir çox smartfonlarda mövcuddur. Lakin Google-un şəxsi süni intellekt köməkçisi işə salındıqdan sonra, o, əvvəllər ayrı-ayrı tətbiqlərin tələb olunduğu smartfonla qarşılıqlı əlaqələrin böyük bir hissəsini öz üzərinə götürməyə hazırdır.

Hazırda dünyada ikiyaqlı robotlar laboratoriyalardan çıxır və insanların yanında yer tutmağa hazırlaşırlar. Onlar artıq sərgilərdə göstərilən əyləncəli prototiplər kimi görünmürlər - bunlar pilləkənlərdə inamla addımlayan, nahamar yollarda müvazinətini saxlayan və təkərli texnikanın aciz qaldığı yerlərdə tapşırıqları yerinə yetirə bilən mürəkkəb maşınlardır.

Yurd.Media ikiayaqlı robotların niyə ən yaxşı hesab edildiyi barədə araşdırmanı təqdim edir.

Məntiq sadədir: təkamül artıq göstərib ki, iki ayaq üzərində yeriş yer üzərində hərəkətin ən qənaətli üsuludur. İnsan gəzərkən minimum enerji sərf edir və Agility Robotics-in CASSIE kimi müasir robotları tədricən bu göstəriciyə yaxınlaşırlar.

Müqayisə üçün, altıayaqlı maşınlar on dəfələrlə daha çox enerji sərf edirlər ki, bu da onları "elektrik enerjisinin bahalı gurmanlarına" çevirir.

Lakin məsələ təkcə batareyalarda deyil. Robotun hərəkətverici mexanizmlərinin sayı nə qədər çoxdursa, onun sınma ehtimalı da bir o qədər yüksəkdir. İkiayaqlı robotun təxminən on iki hərəkətvericisi var və sistemin etibarlılığı 78% təşkil edir, altıayaqlıda isə bu göstərici artıq 70%-dən aşağıdır. Əgər istehsalı yüz minlərlə vahidə qədər genişləndirilərsə, fərq təmir və servis xərclərində milyardlarla dollar qənaət deməkdir. Yəni, burada "yürüyən insanabənzər maşınların" romantikası deyil, soyuq riyaziyyat qalib gəlir.

Məsələnin hesablama tərəfi də var. Ətraf nə qədər çoxdursa, robotun idarə edilməsi bir o qədər mürəkkəbdir. Altıayaqlı alqoritmlər bir neçə dəfə daha çox əməliyyat tələb edir, bu da ya reaksiya sürətindən imtina etmək, ya da bahalı elektronika quraşdırmaq deməkdir. İkiayaqlı sistemlər daha sadədir, daha asan optimallaşdırılır və mühəndislərə yeni versiyaları daha tez buraxmağa imkan verir. Məhz buna görə Tesla və Agility Robotics kimi şirkətlər bipedal modellərə üstünlük verirlər.

İnfrastrukturu da unutmaq olmaz. Şəhərlər insanlar üçün qurulub: standart pilləkənlər, qapı keçidləri və dar dəhlizlər məhz 15-20 sm addım və 80 sm çiyin enliyi üçün nəzərdə tutulub. İkiayaqlı robot belə şəraitdə özünü demək olar ki, evdə kimi hiss edir və səmərəliliyin 90%-ni qoruyub saxlayır. Çoxdayaqlı platformalar isə 3-4 dəfə daha çox enerji sərf etməyə məcburdurlar və keçidlərdə, sanki yanı üstə daşınan mebel kimi ilişib qalırlar.

Nəticə: ikiyaqlı robotlar təkcə daha tanış görünmürlər, onlar obyektiv olaraq daha qənaətcil, daha etibarlı və insan dünyasına daha yaxşı uyğunlaşırlar. Onların işlənib hazırlanması daha ucuz başa gəlir, kütləvi istehsalı isə qiyməti əlçatan məişət texnikası səviyyəsinə endirməyi vəd edir. Buna görə də sual artıq onların küçələrdə və zavodlarda peyda olub-olmayacağı deyil, bunun nə qədər tez baş verəcəyi barədədir.

OpenAI şirkəti ChatGPT-nin imkanlarının əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilməsini elan edib.

Yurd.Media xəbər verir ki, indi süni intellekt assistenti Gmail, Outlook, Google Drive, Microsoft Teams və digər populyar xidmətlərə qoşula bilərək istifadəçilərin məlumatları ilə real vaxt rejimində işləmək imkanı qazanıb.

Yeni funksiya yalnız ödənişli xidmətlərdən istifadə edən abunəçilərə - ChatGPT Plus, Pro, Team, Enterprise və Edu versiyalarının istifadəçilərinə təqdim olunub. Məlumatların gizliliyi ilə bağlı narahatlıqları aradan qaldırmaq üçün OpenAI xüsusi vurğulayır ki, sistemin istifadəçinin şəxsi məlumatlarına çıxışı yalnız onun birbaşa icazəsi ilə mümkündür.

Korporativ müştərilər üçün əlavə üstünlüklər də nəzərdə tutulub - onlar SharePoint, Dropbox və Box kimi biznes-yönümlü platformalarla da inteqrasiya imkanı əldə edirlər. Bu, şirkətlərin daxili sənəd dövriyyəsini daha effektiv idarə etməyə imkan verəcək.

Maraqlıdır ki, Avropa İttifaqı ölkələrindəki istifadəçilər hələlik bu funksiyalardan istifadə edə bilməyəcəklər. Buna səbəb Avropada məlumatların qorunması ilə bağlı daha sərt tənzimləyici tələblərin olmasıdır. GDPR (Ümumi Məlumatların Qorunması Qaydaları) kimi qanunvericiliklər şəxsi məlumatların emalına daha ciddi tələblər qoyur.

Bu yeniliklər OpenAI-nin süni intellekti gündəlik iş axınına daha dərindən inteqrasiya etmək və istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırmaq istiqamətində davamlı səylərinin bir hissəsidir. Şirkətin 2022-ci ildə ChatGPT-ni təqdim etməsindən sonra süni intellekt assistentlərinin imkanları sürətlə genişlənir və artıq sadəcə mətn generasiyası ilə məhdudlaşmır.