Azərbaycanda bank xidmətlərinin elektronlaşdırılması son illərdə ciddi inkişaf etsə də, bu proses kiberdələduzluq hallarının artması ilə müşayiət olunur. Hər gün onlarla şəxsin fərdi məlumatlarını əldə edən cinayətkarlar kart hesabındakı pulları ələ keçirirlər. Bu tendensiya yalnız texnologiyanın deyil, eyni zamanda istifadəçi vərdişlərinin və təhlükəsizlik savadının da inkişaf etməsinin vacibliyini göstərir.
Əsas dələduzluq sxemləri:
FİŞİNQ hücumları
- İstifadəçilərin banka aid görünən saxta saytlara və ya linklərə yönləndirilməsi
- Kart və şəxsi məlumatların oğurlanması
Mobil tətbiq üzərindən dələduzluq
- Saxta bank tətbiqləri və ya zərərli proqram təminatı ilə telefonun ələ keçirilməsi
- Tətbiq vasitəsilə hesabdan icazəsiz pul köçürmələri
Sosial mühəndislik və telefonla aldatma
- Dələduzlar banka bənzər nömrələrdən zəng edərək "hesabınız bloklanıb" və ya "şübhəli əməliyyat" adı ilə məlumat əldə edirlər
Süni intellektlə edilən səs və şəxsiyyət saxtalaşdırması
- Real şəxsin səsi və görüntüsü klonlanaraq yaxınlarına maliyyə yardımı üçün müraciətlər edilir
Sosial şəbəkələrdə onlayn qumar və mərc oyunlarından əldə edilən pul vəsaitlərinin köçürülməsi və leqallaşdırılmasında istifadə olunan bank kartlarının qanunsuz alqı-satqısını həyata keçirən dəstə üzvlərinə qarşı polis əməkdaşları tərəfindən xüsusi əməliyyat-texniki tədbirlər həyata keçirilib.
Bu barədə Yurd.Media-ya Daxili İşlər Nazirliyinin mətbuat xidmətindən məlumat verilib.
Bildirilib ki, DİN-in Kibercinayətkarlıqla Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən keçirilən tədbirlərlə qeyd edilən qanunsuz fəaliyyətlə məşğul olan 5 fərqli dəstənin 12 nəfərdən ibarət üzvü - Əjdər Əzizov, Fərman Cəfərov, Hikmət Quliyev, habelə Adəm Əliyev və tanışı Cavid İsmayılzadə, Əlvan Musayev eləcə də onunla əlbir olan Məhərrəm Babayev, Rəvan Mehdiyev, Aydın Məmmədzadə və Adil Məmmədov, həmçinin Alşan Səfərov və Rüstəm Novruzov saxlanılıblar.
Daxil olan əməliyyat məlumatları əsasında müəyyən edilib ki, saxlanılan şəxslər bank kartlarını ayrı-ayrı vətəndaşlara ödənişlər edərək alıblar.
Daha sonra həmin kartların böyük əksəriyyəti cinayət əməllərində istifadə edilməsi məqsədi ilə əsəsən “telegram” sosial şəbəkəsindəölkə xaricində cinayətkar fəaliyyətlə məşğul olan şəxslərə satılıb. Əməliyyat zamanı saxlanılan şəxslərin əldə etdikləri 2 mindən artıq bank kartının cinayətkar fəaliyyətə yönləndirildiyi aşkarlanıb.
Qeyd edək ki, əksər hallarda öz kartını dəstə üzvlərinə təqdim edən şəxslər onların hansı məqsədlər üçün istifadə ediləcəyindən xəbərsiz olublar.
Faktlarla bağlı Baş İdarədə araşdırmalar davam etdirilir.
Vətəndaşlara bir daha müraciət edərək bildiririk ki, öz bank rekvizitlərinin üçüncü şəxslərə "drop", yəni cinayət faktlarında istifadə edilməsi məqsədi ilə təqdim olunması yolverilməzdir. Əgər bank kartınızdan qeyri-leqal məqsədlər üçün istifadə edildiyini müəyyən etmisinizsə, hesabınıza mənbəyi şübhəli olan pul vəsaitləri köçürülübsə və ya sizə ödəniş müqabilində kart məlumatlarınızı satmaq təklif edilirsə, bu barədə dərhal polis orqanlarına məlumat verməyiniz tövsiyə edilir.
“Kapital Bank”ın 30-dək müştərisinin hesabından pulların çıxarılması faktları aşkar olunub.
Yurd.Media-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə Xətai Rayon Məhkəməsi tərəfindən çıxarılan hökmdə qeyd olunub.
Məlumata görə, bankın müştəriləri - Səltənət Hüseynova, İlyas Babayev, Bənövşə Musayeva, Ağakərim Abbasov, Nəzakət Rzayeva, Namiq Xudiyev, Bənövşə Bilalova, Anargül Məmmədova, Mərmər Hüseynova, Zemfira Bədəlova, Aybəniz Abdullayeva, Mehparə Əsərova, İzafət Hətəmova, Aqibət Həsənəliyeva, Aybəniz Mahmudova, Yusif Həziyev, Nüşabə Hüseynova, Zahimə İbrahimova, Gülnar Hacıyeva, Nurxan Papaladze, Adilə Həsənova, Aytac Fətullayeva, Xəzər Köçərli, Məlahət Gülaləyeva, Qaratel Abışov, Şükufə Cəbrayılova və Şıxalı İbayevin bank kartlarından pullarının gizli talanması müəyyənləşib.
Lakin həmin şəxslərin bank hesablarından pulun oğurlanmasının iş üzrə adı keçən təqsirləndirilən şəxs tərəfindən törədilməsi müəyyən edilməyib. Bu səbəbdən yuxarıda adları qeyd olunan bankdan pulları oğurlanan şəxslərin şikayətləri üzrə istintaq araşdırması davam etdirilir.
Lakin cinayət işi üzrə təqsirləndirilən şəxsin bir nəfərin bank hesabından pul oğurladığı müəyyən edilib. İttihama görə, təqsirləndirilən şəxs Ağdam rayonun Quzanlı kənd sakininin kart hesablarının məxfi məlumatlarını əldə etdikdən sonra həmin məlumatları istifadəsindəki mobil telefonun “Bir Bank” mobil tətbiqinə daxil edib və qeydiyyatdan keçirib. O, zərərçəkmiş şəxsin istifadəsindəki "Kapital bank” hesabından əvvəlcə 500 manat, sonra isə 364 manatı ələ keçirib.
Məhkəmədə ifadə verən zərərçəkmiş bildirib ki, 50 yaşından etibarən təqaüdçüdür: “Təqaüdüm mənə verilmiş bank kartıma köçürülür. Bundan başqa içərisində 500 manat pul olan “Birkart” kartım da olub. Təqaüdümü almaq məqsədi ilə Ağdam rayon Əfətli kəndi ərazisindəki “Kapital Bank”a məxsus bankomata yaxınlaşdım və təqaüd kartımı daxil etdim. Kartın şifrəsini daxil edərək 364 manat məbləğdə pulun kartda olmadığını müəyyən etdim. Dərhal bankın qaynar xəttinə müraciət etdim. Bankın operatoru tərəfindən kartdakı 364 manat pulun gecə saat 04:30-da internet üzərindən çıxarılması bildirildi”.
Zərərçəkmiş qeyd edib ki, bundan sonra Ağdam rayon Quzanlı kəndində yerləşən “Kapital Bank”ın filialına gəlib: “Orada bank kartımdan 364 manat pulun, eyni zamanda “Birkart” kartından 500 manat pulun internet yolu ilə çıxarılması bildirildi. Buna dair çıxarış mənə təqdim edildi. Həmin çıxarışla birlikdə polisə müraciət etdim. Mənə vurulmuş zərər tam olaraq ödənilib, təqsirləndirilən şəxsdən şikayətçi deyiləm”.
Xətai Rayon Məhkəməsinin hökmü ilə təqsirləndirilən şəxsə 1 il 2 ay 26 gün müddətinə azadlığın məhdudlaşdırılması cəzası təyin edilib.
Bakının Xəzər və Qaradağ rayonlarındada iki nəfərin bank kartından oğurluq edilib.
Bu barədə Yurd.Media-ya DİN-in mətbuat xidmətindən məlumat verilib.
Bildirilib ki, rayon sakinləri polisə müraciət edərək kartlarından pul vəsaitlərinin talanmasını bildiriblər. Polis əməkdaşlarının keçirdikləri tədbirlərlə əməli törətməkdə şübhəli bilinən 64 yaşlı A.Mansurov və 31 yaşlı E.Süleymanov saxlanılıblar.
Araşdırmalar davam etdirilir.
Son günlər Azərbaycanda teatr tamaşaları, konsertlər və sərgilərə onlayn bilet satışı adı altında kiberdələduzluq halları artmaqdadır.
Bu barədə Yurd.Media-ya Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidmətindən (ETX) bildirilib.
Məlumata görə, dələduzlar öz məqsədlərini “theatre-stage.live” kimi saxta veb-səhifələr üzərindən həyata keçirirlər. Məhz bu keçid vasitəsilə endirimli və ya məhdud sayda bilet təklifi adı ilə vətəndaşları təcili hərəkət etməyə sövq edirlər. Bu üsulla onların bank kartı və digər fərdi məlumatlarını əldə etməyə çalışırlar.
ETX vətəndaşlara müraciət edərək tövsiyə edir ki, tanımadıqları mənbələrdən göndərilən mesajların tərkibindəki şübhəli keçidlərə daxil olmasınlar, bank kartı və digər fərdi məlumatlarını heç bir halda paylaşmasınlar, məhsul və xidmətləri yalnız rəsmi satış platformalarından əldə etsinlər. Eyni zamanda şübhəli bildirişlərin doğruluğunu mütləq rəsmi mənbələrlə dəqiqləşdirsinlər.
Hazırda kibercinayətkarların müəyyənləşdirilməsi, həmçinin insidentlərin miqyası və təsirinin qiymətləndirilməsi istiqamətində MRLab tərəfindən tədqiqat işləri aparılır.
Yurd.Media xəbər verir ki, bu barədə “Telegram” mesajlaşma tətbiqi üzərindən həyata keçirilən yeni kiberhücum dalğası ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidmətinin Zərərverici Analizi Laboratoriyasından (MRLab) bildirilib.
Qeyd edilib ki, fişinq hücumlarının intensivliyi getdikcə artır. Son günlərdə Telegram istifadəçilərinin hesablarını ələ keçirmək məqsədilə kibercinayətkarlar tərəfindən yeni fişinq üsullarından istifadə olunur. Belə ki, vətəndaşlara müxtəlif sosial mühəndislik metodlarından istifadə edərək naməlum linklər göndərilir.
Həmin linklər açıldıqda Telegram-ın giriş səhifəsinə bənzər saxta interfeys təqdim olunduğunu görə bilərik. Bu istifadəçi məlumatlarını ələ keçirmək üçün ən çox istifadə olunan yollardan biridir. Zərərçəkmiş şəxsə müxtəlif vədlər verərək öz hesabına daxil olması tələb olunur.
Hazırda kibercinayətkarların müəyyənləşdirilməsi, həmçinin insidentlərin miqyası və təsirinin qiymətləndirilməsi istiqamətində MRLab tərəfindən tədqiqat işləri davam etdirilir. İlkin araşdırma nəticələri ilə bağlı XRİTDX-nin Kompüter İnsidentlərinə Qarşı Mübarizə Mərkəzinin (CERT) saytında tanış olmaq mümkündür.
DİN-in Kibercinayətkarlıqla Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən sosial şəbəkə və digər onlayn platformalarda vətəndaşların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədi ilə əməliyyat-profilaktik tədbirlər davam etdirilir.
DİN-dən Yurd.Media-ya verilən xəbərə görə, növbəti tədbir zamanı “TikTok”, “Instagram” və bu kimi sosial şəbəkələrdən istifadə edən qadınların səhifələrinə kiberhücumlar edərək şəxsi məlumatlarını ələ keçirən 22 yaşlı Rəşad Məmmədov saxlanılıb.
Araşdırmalarla müəyyən olunub ki, R.Məmmədov zərərçəkənlərə məxsus video, eləcə də fotolara xüsusi proqramlar vasitəsi ilə qeyri-etik səs effektləri və məlumatlar əlavə edərək sosial şəbəkələrdə özünə məxsus səhifələrdə paylaşıb. Görüntüləri paylaşılan şəxslərlə əlaqə saxlayan R.Məmmədov onların adına saxta səhifələr yaratdığını bildirib və hədə-qorxu gələrək rüsvayedici profillərin silinməsi müqabilində müxtəlif məbləğlərdə pul tələb edib.
Faktlarla bağlı Baş İdarədə Cinayət Məcəlləsinin müvafiq maddələri ilə cinayət işi başlanılıb. R.Məmmədov təqsirləndirilən şəxs qismində istintaqa cəlb edilməklə barəsində istintaq müddətində həbs qətimkan tədbiri seçilib.
Onun bu kimi qanunsuz hərəkətləri nəticəsində zərərçəkən digər şəxslərin də dairəsinin müəyyən olunması istiqamətində tədbirlər davam etdirilir.
Hər gün onlayn alış-veriş zamanı müxtəlif dələduzluq halları ortaya çıxır.
Yurd.Media xəbər verir ki, növbəti belə halın qurbanı Çinarə Həsən adlı istifadəçi olub.
Dələduzlar "TikTok"da saxta profil açaraq geyim mağazası təəssüratı bağlışlayan səhifə ilə insanları aldadır. Belə ki, səhifədə davamlı geyimlər paylaşılır, reklam edilir, lakin ödəniş edib çatdırılma tələb edildikdə isə sifarişçi bloklanır.
Sözügedən paylaşımın fotolarını təqdim edirik:


Paytaxt sakini olan iki nəfərin bank kartından ümumilikdə 3900 manat pul oğurlanıb.
DİN-in Mətbuat xidmətindən Yurd.Media-ya verilən məlumata görə, bu barədə zərərçəkən şəxslər polisə müraciət ediblər.
Polis əməkdaşları tərəfindən keçirilən əməliyyat-axtarış tədbirləri ilə talama cinayətlərini törətməkdə şübhəli bilinən 24 yaşlı Ş.Abbasov və 22 yaşlı N.Teyyubov müəyyən olunaraq saxlanılıblar.
Faktlarla bağlı araşdırmalar aparılır.
Oğuz Rayon Polis Şöbəsinin əməkdaşlarının həyata keçirdikləri tədbirlərlə elan saytlarında vətəndaşları aldadan 28 yaşlı Orxan Hüseynov saxlanılıb.
DİN-in Mətbuat Xidmətinin Şəki regional qrupundan Yurd.Media-ya bildirilib ki, o, ev heyvanları satmaq adı ilə saytlarda yalan elanlar yerləşdirib və onlayn yolla alıcıların maddi vəsaitini ələ keçirib.
Faktla bağlı cinayət işi başlanılıb, araşdırmalar davam etdirilir.
O.Hüseynovun əməllərindən zərər görən başqa vətəndaşlar olarsa, polis orqanlarına məlumat verə bilərlər.
F6 şirkəti, kibercərimkarlıqla mübarizə texnologiyalarının aparıcı tərtibatçısı, populyar oyuncaq brendi altında yeni bir fırıldaqçılıq ssenarisi aşkar edib. Fişinq saytında istifadəçilərə Labubu mem-tokenini pulsuz əldə etmək təklif olunur və bunun üçün yeni kriptovalyuta ilə əməliyyatlarda iştirak etmək hüququnu yoxlamaq üçün cüzdanlarını resursa bağlamaq istənilir.
Yurd.Media habr.com-a istinadən xəbər verir ki, bundan sonra drenaj vasitəsilə fırıldaqçılar qurbanın cüzdanından rəqəmsal əmanətləri oğurlayırlar. F6 şirkətinin Rəqəmsal Risklərdən Qorunma (Digital Risk Protection) departamentinin analitikləri fırıldaqçılıq sxemlərinin monitorinqi zamanı Labubu oyuncaq brendindən istifadə edən yeni bir aldatma ssenarisi qeydə alıblar.
İndi fırıldaqçılar kriptovalyuta sahiblərini hədəf alıblar. F6 mütəxəssisləri istifadəçilərə Labubu mem-tokeninin AirDrop-unu (pulsuz paylanmasını) təklif edən bir resurs aşkar ediblər. Belə bir mem-token həqiqətən mövcuddur, lakin F6 tərəfindən tapılan saytın ona heç bir aidiyyəti yoxdur.
Potensial qurban AirDrop əldə etməyə çalışdıqda, saxta sayt qurbanın brauzerində quraşdırılmış rəsmi kriptocüzdan genişlənməsini açır, bundan sonra cüzdanın sayta qoşulması üçün icazə tələb olunur. "Belə resurslar tokenlərin pulsuz paylanması əvəzinə istifadəçiləri aldadır və onların kriptovalyutasını oğurlayırlar. İstifadəçinin razılığı fırıldaqçılara balans və əməliyyat tarixçəsi haqqında məlumat əldə etməyə imkan verir. Bu məlumatlara əsaslanaraq, sayt ya kriptocüzdanda vəsait olmadıqda hesabın tələblərə uyğun olmadığı barədə mesaj verəcək, ya da bir neçə əlavə icazə istəyəcək, bundan sonra kriptocüzdandakı bütün və ya əksər vəsaitlər fırıldaqçıların hesablarına köçürüləcək", - F6 şirkətinin Digital Risk Protection departamentinin baş analitiki Mariya Sinitsına izah edir.
Xatırladaq ki, 2025-ci ilin iyun ayının əvvəlində F6 mütəxəssisləri fırıldaqçıların Labubu brendindən istifadə etdiyi fırıldaqçılıq sxemləri haqqında məlumat vermişdilər. F6 analitikləri Labubu-nun hesabların ələ keçirilməsi üçün yem kimi istifadə olunduğu, həmçinin istifadəçiləri şübhəli sxemlərə cəlb etmək üçün istifadə edilən Telegram-botları aşkar etmişdilər. F6 mütəxəssislərinin kriptovalyuta sahiblərinə belə aldatmalardan qaçmaq üçün tövsiyələri:
Ziyarət etdiyiniz internet resurslarına diqqətlə yanaşın, onların domenlərini whois-xidmətlərindən istifadə edərək yoxlayın.
Sizə pulsuz lotereyalarda iştirak etmək və ya pulsuz token əldə etmək təklif olunursa, xüsusi diqqətli olun. Keçirilən aksiya haqqında heç bir məlumat tapa bilmirsinizsə, böyük ehtimalla sizi aldadırlar. İlk dəfə ziyarət etdiyiniz saytlarda məxfi məlumatları paylaşmayın. Seed-frazaları gizli və etibarlı yerdə saxlayın.