Yay aylarının bitməsinə ilə gözləyən işlər, yığılmış məsuliyyətlər və erkən qalxma məcburiyyəti çoxlarımızda bezginlik və istəksizlik yaradır. Psixoloqlar bu vəziyyəti "tətil sonrası sindromu" adlandırırlar.
Yurd.Media-nın məlumatına görə, tanınmış psixoloq Semiha Alparslan, tətil dönüşlərində ruh sağlamlığımızı qorumaq üçün vacib məqamları açıqlayıb.
DEPRESSİV RUH HALI NƏDƏN YARANIR?
"Uzun müddətdir gözlənilən tətildən sonra depressiv hisslər yaşamaq olduqca normal bir haldır," deyə Alparslan bildirib. "Rutinlərin pozulduğu, məsuliyyətlərin müvəqqəti olaraq kənara qoyulduğu tətil günlərindən sonra yenidən iş həyatına və ya gündəlik düzənə qayıtmaq çətin ola bilər. Bu vəziyyət elmi olaraq "tətil sonrası sindromu" adlandırılır."
Tədqiqatlara görə, insanların təxminən 30%-i tətildən sonra müəyyən dərəcədə depressiv əlamətlər yaşayır. Bu, xüsusilə uzun və zövqverici tətillərdən sonra daha qabarıq şəkildə özünü göstərir.
Alparslan qeyd edib ki, tətil zamanı beynimiz dincəlir və yüksək miqdarda endorfin və serotonin ifraz edir:
"Lakin dönüşdə gözləyən işlər, yığılmış məsuliyyətlər, yenidən erkən qalxma məcburiyyəti və ya tıxacda keçirilən zaman, insanda bezginlik və istəksizlik yaradır. 'Tətildən qayıtdım, artıq həyat yenə eyni adi axarına girdi' düşüncəsi, depressiv bir ruh halına zəmin hazırlayır."
ADAPTASİYA PROSESİ ÜÇÜN 9 QIZIL TÖVSİYƏ
Depressiyanın əksər hallarda qış fəsli ilə əlaqələndirilsə də, yay fəslində də görülə biləcəyinə diqqət çəkən Alparslan, tətil dönüşlərindən sonra keçid prosesini ən yaxşı şəkildə idarə edə bilmək üçün bu dəyərli tövsiyələri verib:
1. Realist gözləntilər qurun:Tətilin bütün problemləri həll edəcək bir qaçış olmadığını bilmək vacibdir. Tətili sadəcə bir fasilə olaraq görmək, məyusluğu azaldır.
2. Keçid dövrü yaradın: Tətildən dərhal sonra sıx işlərə girmək əvəzinə 1-2 günü adaptasiya üçün ayırmaq prosesi xeyli asanlaşdırır.
3. Günəş işığından faydalanın: Tarazlı bir serotonin ifrazı üçün uyğun saatlarda günəşə çıxmaq vacibdir. Səhər saatlarında 20-30 dəqiqəlik gəzinti beyin kimyasını tarazlayır.
4. Mütəxəssis dəstəyi alın: Əlamətlər gündəlik funksionallığa təsir edirsə, ilk növbədə ruh sağlamlığı mütəxəssisindən dəstək almaqdan çəkinməyin.
5. Yuxu rejimini tənzimləyin: Müntəzəm yuxu ruh sağlamlığınıza müsbət təsir göstərir. Hər gün eyni saatda yatıb-qalxmağa çalışın.
6. Sağlam qidalanın: Ağır yeməklər əvəzinə yüngül, tərəvəz və meyvə ağırlıqlı qidalanmaq ruhi tarazlığı qoruyur.
7. Fiziki aktivliyi artırın: Gəzinti, serotonin ifrazını artırır və əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır. Gündə ən az 30 dəqiqə hərəkət etməyə çalışın.
8. Sosiallaşın: Yaxın çevrə ilə vaxt keçirmək və paylaşımda olmaq tənhalıq hissini azaldır və emosional dəstək təmin edir.
9. İş mühitini yaxşılaşdırın: İş mühitini fərah və motivasiya edici hala gətirmək adaptasiya prosesini sürətləndirir.
