Şagirdin akademik performansı onun duruşundan asılıdır. Böyüyən uşaq üçün duruş çox vacibdir. Əlbəttə, bu xarici görünüş üçün də lazımdır: başını qürurla tutan, düz kürəyi olan, gözəl şəkildə açılmış, simmetrik çiyinləri və düz duran çanağı olan insan daha cəlbedici və özünəinamla görünür. Lakin bu problemə yalnız səthi baxışdır. Axı onurğaya qeyri-bərabər yük düşməsinə səbəb olan duruş pozğunluqlarının daha ciddi nəticələri var.
Yurd.Media Rusiya mediasına istinadən uşaqların çanta taxması və partada əyləşməsi zamanı yaranan onurğa problemləri ilə bağlı araşdırmanı təqdim edir:
Duruş pozğunluğu fonunda uşaqda gələcəkdə onurğa deformasiyaları - həm kifotik, həm də skoliotik ehtimalı var.
VACİB! Sadəcə uşağı dartmaq və ona daim belini əyməməsini xatırlatmaq kifayət deyil. Şagirdin bel problemləri olmaması üçün ona adekvat fiziki aktivlik seçmək, düzgün gün rejimi, iş və istirahət qurmaq, çəkisinə və psixoloji rahatlığına nəzarət etmək, həmçinin məktəb çantasını düzgün seçmək və iş yerini təşkil etmək lazımdır.
- Duruş pozğunluğu nə qədər tez baş verə bilər və bunun qarşısını almaq üçün nə etmək lazımdır?
- Əlbəttə, problem dərhal yaranmır. Əvvəlcə pozğunluqlar funksional olur. Uşaq daim belini əyir və ya oxdan bu və ya digər tərəfə meyl edir, bu səbəbdən bəzi əzələləri xroniki olaraq həddindən artıq yüklənir, digərləri isə işləmir. Əgər bu müntəzəm baş verirsə, pozğunluqlar davamlı olur və sümük, anatomik pozğunluqlara çevrilir. Bunları düzəltmək daha çətindir.
- Duruş üçün ən yaxşı idman növləri hansılardır?
- Bu, əsasən dayaq-hərəkət aparatının vəziyyətindən asılıdır. Hesab olunur ki, gəzinti, qaçış, futbol, basketbol, xizək, üzgüçülük duruş üçün faydalıdır. Lakin uşağın bel problemləri varsa, aktivlik növü ortoped ilə məsləhətləşdikdən sonra fərdi seçilməlidir.
Bilik kürəyin arxasında
- Valideynlər indi məktəb üçün hər şeyi aktiv şəkildə alırlar. Çanta və ya bel çantası seçərkən nəyə diqqət yetirmək lazımdır?
- Əsas məsələ məktəb çantasının ölçüsü və ya xarici görünüşü, forması deyil, rahatlığıdır. Buna görə də bel çantasını sınamadan almaq olmaz. Uşaq mütləq onunla gəzməli, nə qədər rahat olduğunu anlamalıdır. İkincisi - çantanın çəkisidir. Çanta maksimum dərəcədə yüngül olmalıdır, çünki uşaq onda ağır kitablar daşıyacaq. İdeal halda, kiçik yaşlı məktəblilər üçün tam yığılmış bel çantası uşağın çəkisinin 10%-nə qədər olmalıdır. Orta və yuxarı sinif şagirdləri üçün - 15%-ə qədər. Əks halda, uşağın gəzərkən tarazlığı pozulacaq. Növbəti məqam - bel çantasının və ya çantanın arxa hissəsidir. Bel ilə təmasda olan səth kifayət qədər sərt olmalıdır. Bu halda yükün çəkisi bərabər paylanacaq və şagird onurğanın ayrı-ayrı hissələrinin həddindən artıq yüklənməsindən əziyyət çəkməyəcək.
Məktəb çantasını düzgün yığmaq da vacibdir: dəftərlər, dərsliklər və "dəftərxana ləvazimatları" bir yerə yığılmamalıdır. Buna görə də məktəb çantasında müxtəlif bölmələrin və ciblərin olması məsləhət görülür.
- Çiyin çantası məktəb üçün variant deyil?
- Şübhəsiz. Bundan əlavə, bel çantasını mütləq hər iki çiyində daşımaq lazımdır, əks halda ağırlıq mərkəzi dəyişir, çiyinlərdə əyilmə baş verir, onurğa deformasiyaları inkişaf edir. Həddindən artıq yük həmçinin oynaqlar və damarlara düşəcək ki, bu da tez-tez baş ağrısına, diqqət konsentrasiyasının və iş qabiliyyətinin azalmasına səbəb olur.
Yaxşı olar ki, bel çantasının geniş, yumşaq, tənzimlənən qayışları olsun ki, damarları sıxmasın. Qayışların uzunluğunu uşağın boyuna görə tənzimləmək lazımdır. Əgər qayışlar uzundursa, bel çantası sallanacaq və ağırlıq mərkəzi dəyişəcək.
- İş stulunu necə seçmək lazımdır? - Stul və ya kreslo oturacağın hündürlüyünü tənzimləmək imkanı ilə almaq daha yaxşıdır. Uşağın ayaqları bütün pəncə ilə yerdə durmalı, dizləri düz bucaq altında bükülməlidir. Arxa hissə hündür olmalıdır, məktəblinin belini düz vəziyyətdə saxlamaq, ona arxaya çox əyilməyə imkan verməmək üçün fizioloji əyriliklə olması arzu olunur. Təkərli kreslo sabitlənməlidir. Daha yaxşı olar ki, qol dayaqları olsun. Düzgün oturuş da vacibdır. Məktəbli düz oturmalı, stulun bütün səthində, belini arxa hissəyə söykəyərək oturmalıdır və əlbəttə ki, ayaq ayaq üstünə atmamalıdır.
-Bəs masa haqqında nə deyə bilərsiniz?
- Masanın hündürlüyü elə olmalıdır ki, şagirdin düz bucaq altında bükülmüş dirsəkləri masa səthində rahat yerləşsin və əlləri gərginləşməsin. Əgər masa lazım olandan hündür olarsa, uşaq belini əyməli olacaq, əgər alçaq olarsa - boynunu qaldırmalı olacaq, boyun şöbəsini həddindən artıq gərginləşdirəcək. Oxuma və yazı zamanı gözlərdən masa səthinə qədər məsafə ən azı 30-40 santimetr olmalıdır.
- Nə daha yaxşıdır: masa yoxsa parta? - Partanın əyilməsi var ki, bu duruş üçün çox yaxşıdır. Əgər uşaq masa arxasında məşğul olursa, dərsliklər üçün xüsusi altlıqlardan istifadə etmək lazımdır. Şagirdin baxışı kitaba yuxarıdan aşağıya deyil, düz bucaq altında düşməlidir, bu həm onurğa, həm də görmə üçün vacibdir. Əgər şagird kompüter qarşısında oturubsa, monitorun yuxarı kənarı onun gözləri səviyyəsində yerləşməlidir.
Dəftər - mərkəzdə olmalıdır, masa lampası - solda.
